Nie od dziś wiadomo, że palenie papierosów ma negatywny wpływ na organizm. Mimo wiedzy o szkodliwości papierosów ponad 25% Polaków pali regularnie. Tymczasem uzależnienie od nikotyny wpływa niekorzystnie nie tylko na drogi oddechowe i jamę ustną, ale również na uzębienie. Jaki jest dokładnie wpływ palenia papierosów na zęby i do jakich chorób przyczynia się nikotyna? Co dzieje się w jamie ustnej palacza?
Zęby palacza – jak wyglądają?
Wśród skutków nałogowego palenia najpoważniejszym jest rak płuc, który określa się jako jedna z najczęstszych postaci złośliwego nowotworu. Innymi poważnymi powikłaniami są m.in. kaszel palacza (dokuczliwe i uporczywe odkrztuszanie gęstej plwociny), zakrzepica żył głębokich, problemy z nadciśnieniem czy zatorowość płucna. U palaczy można zaobserwować również pogorszenie się cery, która przybiera niezdrowy, szarawy odcień. Jednym z innych zauważalnych efektów palenia papierosów – choć jednocześnie najmniej szkodliwym pod względem zdrowotnym – jest zmiana barwy zębów. Główną przyczyną takiego stanu rzeczy jest nikotyna, która wnika w szkliwo zębów wraz z substancjami smolistymi zawartymi w papierosach, w efekcie czego gromadzi się osad i kamień nazębny. Z czasem może dojść nawet do ciemnych odbarwień i nalotów na uzębieniu. Istotny jest również fakt, że zęby po rzuceniu palenia samoistnie nie odzyskają dawnej, białej barwy.
Wpływ papierosów na zęby i jamę ustną palacza
Jak jeszcze palenie papierosów wpływa na zęby? Zmiany dotykają nie tylko wyglądu uzębienia, lecz całego obrębu jamy ustnej osoby palącej. Palenie przyczynia się do wielu schorzeń, m.in. rozwoju chorób zębów i przyzębia, próchnicy i parodontozy. Ponadto uzależnienie od nikotyny powoduje szereg zmian w mikroflorze bakteryjnej jamy ustnej – dochodzi do osłabienia zmian w błonie śluzowej tego obszaru, które zwiększa ryzyko wystąpienia licznych chorób, takie jak owrzodzenia, grzybica jamy ustnej czy leukoplakia (pojawienie się białego nalotu na policzkach i języku), która potencjalnie może przerodzić się w zmiany nowotworowe. Zęby po paleniu są także bardziej podatne na mikrourazy, stają się kruche i łamliwe, co może przyspieszyć proces ich wypadania. Z tego powodu niemożliwe jest także leczenie implantologiczne u palaczy oraz zwiększone ryzyko powikłań podczas zabiegów stomatologicznych.
Pozostałe negatywne skutki palenia w obrębie zębów i jamy ustnej to:
- osłabienie działania gruczołów ślinowych – powoduje to szybszy rozwój stanów zapalnych i różnego rodzaju infekcji, w tym grzybiczych;
- halitoza – przykry zapach z ust, który utrudnia życie nie tylko palącemu, ale również osobom z jego otoczenia;
- pieczenie języka, ból i suchość w jamie ustnej.
Jak dbać o zęby palacza?
Osoby palące powinny szczególnie przestrzegać zasad higieny zębów i jamy ustnej, jeśli nie chcą dopuścić do poważnych zdrowotnych konsekwencji. Oczywiście najlepszym sposobem na uniknięcie skutków palenia jest rzucenie nałogu, jednak nie zawsze jest to możliwe. W przypadku braku możliwości porzucenia uzależnienia od nikotyny konieczne będzie trzymanie się zasad higieny uzębienia. Specjaliści radzą, aby palacze systematycznie szczotkowali zęby – co najmniej trzy razy dziennie – a do mycia zębów stosowali wybielające pasty, zawierające substancje ścierne, które pomogą usunąć przebarwienia i osady po tytoniu. Inne ważne składniki tego rodzaju past to substancje zapachowe i wzmacniające, które niwelują przykry zapach oraz wzmacniają strukturę zębów i chronią szkliwo. Należy też płukać jamę ustną specjalistycznymi płynami, zawierającymi substancje zapobiegające osadzaniu kamienia (nie mogą jednak zawierać alkoholu, który wysusza jamę ustną), najlepiej po każdorazowym wypaleniu papierosa.
Co jeszcze sprawdzi się w profilaktyce zdrowotnej uzębienia palaczy?
- nitkowanie przestrzeni międzyzębowych lub stosowanie irygatora w celu usunięcia nieczystości i zapobieganiu osadzaniu kamienia;
- regularne wizyty w gabinecie stomatologicznym – zaleca się takie zabiegi jak piaskowanie i skaling oraz kontrolę zdrowia jamy ustnej;
- zmiana diety, w szczególności wzbogacenie jej o mikro- i makroelementy oraz witaminy.
Profesjonalne wybielanie zębów a palenie papierosów – czy warto?
Wiele osób uzależnionych od palenia papierosów zastanawia się, jak skutecznie wybielić zęby palacza. Nic dziwnego, że wielu palących chce się pozbyć nieestetycznego, żółtego osadu na uzębieniu, który nie tylko szpeci, ale też powoduje kompleksy i wycofanie z życia społecznego. Dobrym pomysłem będą opisane wyżej domowe sposoby, polegające na utrzymaniu higieny w jamie ustnej poprzez regularne szczotkowanie i nitkowanie zębów oraz stosowanie płynów. Warto w tym celu używać mocnej pasty wybielającej o wysokiej ścieralności.
Jeśli jednak zastanawiasz się, w jaki inny sposób usunąć z zębów przebarwienia po papierosach, możesz rozważyć skorzystanie z innych opcji. Poza środkami używanymi w domowych warunkach można jeszcze skorzystać z profesjonalnych zabiegów wybielania zębów, które wykonuje się w gabinetach dentystycznych. Należy jednak pamiętać, że może i pomogą one w odzyskaniu dawnej barwy zębów, jednak na dłuższą metę nie poleca się ich dla osób palących – efekty są zazwyczaj krótkotrwałe. Nie da się zatem ukryć, że najskuteczniejszym sposobem na przywrócenie zębom dawnej bieli będzie ograniczenie lub całkowite rzucenie palenia. Każdemu palącemu wyjdzie to tylko na zdrowie.
Bibliografia:
- R. Rudziński, J. Banach, Wpływ nawyku palenia tytoniu na stan przyzębia oraz toksyczne oddziaływanie nikotyny i jej metabolitów na tkanki przyzębia, https://gabinetyrudzinscy.pl/wp-content/uploads/2015/07/3.pdf [dostęp 06.01.2023]
- A. Kurhańska-Flisykowska, M. Kulza, J. Stopa, E. Paszyńska, W. Piekoszewki, M. Wyganowska-Świątkowka, E. Florek, Palenie tytoniu a stan kliniczny przyzębia z uwzględnieniem wskaźników klinicznych, https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/24909/piekoszewski_et-al_palenie_tytoniu_a_stan_kliniczny_2012.pdf?sequence=1&isAllowed=y [dostęp 05.01.2023]
- T. Olszowski, A. Walczak, Częstość zabiegów higieny jamy ustnej i problemy zdrowotne jamy ustnej wśród studentów medycyny i stomatologii Pomorskiej Akademii Medycznej, https://www.phie.pl/pdf/phe-2010/phe-2010-3-501.pdf [dostęp 05.01.2023].
- E. Kuchta, M. Berger, P. Trafidło, J. Szymańska, Wpływ palenia tytoniu na zdrowie jamy ustnej, https://www.researchgate.net/profile/Marcin-Berger/publication/275493183_Influence_of_tobacco_smoking_on_oral_health/links/5565b6c608ae06101abe3936/Influence-of-tobacco-smoking-on-oral-health.pdf [dostęp 06.01.2023].
