Próchnica to choroba zębów, która dotyczy dzieci w każdym wieku, zarówno tych starszych, jak i niemowlaków. Wielu rodziców nie do końca zdaje sobie sprawę, że zęby mleczne również podlegają działaniu bakterii, co w konsekwencji prowadzi do ich uszkodzenia. Nie należy lekceważyć objawów próchnicy, ponieważ nieleczona przyczynia się do osłabienia kondycji zębów stałych oraz wystąpienia ciężkich powikłań zdrowotnych. Sprawdźmy, jak wyglądają początki próchnicy u dzieci i w jaki sposób je leczyć.
Próchnica u dzieci – przyczyny
Powstanie próchnicy to proces złożony, za który odpowiadają bakterie z rodzaju Streptococcus mutans. Drobnoustroje – poprzez przetwarzanie cukrów zawartych w pokarmie – wytwarzają kwasy niszczące szkliwo. Próchnica rozwija się etapami, powodując czarne plamy, ubytki, dziury i zniszczenia w obrębie zębów, również tych mlecznych.
Do głównych przyczyn próchnicy u dzieci zaliczymy:
- Niewłaściwą higienę jamy ustnej – nieregularne mycie zębów lub niepoprawne szczotkowanie;
- Niedobory wapnia w diecie, które wpływają na kondycję szkliwa;
- Spożywanie posiłków i napojów bogatych w cukry proste;
- Nadmierne jedzenie słodyczy;
- Zakażenia bakteryjne – drobnoustroje mogą być przekazywane przez rodziców;
- Długotrwałe karmienie butelką;
- Braki w diecie matki podczas ciąży;
- Refluks;
- Nieregularne wizyty u dentysty.
Jak wyglądają początki próchnicy u dzieci?
Pierwsze objawy próchnicy na zębach mlecznych naszych dzieci są trudne do zauważenia, ponieważ zazwyczaj nie towarzyszy im ból. Zmienia się natomiast struktura zewnętrzna zęba. Gdy szkliwo ulega demineralizacji (osłabieniu), pojawiają się plamy próchnicowe, czyli biały osad, a zęby w tych miejscach stają się bardziej matowe.
Zęby mleczne są mocniej narażone na działanie próchnicy, ponieważ posiadają cieńszą warstwę szkliwa. Próchnica rozwija się etapami, atakując coraz głębsze części zęba. W początkowym stadium jest całkowicie odwracalna – wystarczy wyeliminować produkty bogate w cukier i zadbać o prawidłową higienę jamy ustnej. W przypadku wystąpienia dolegliwości bólowych, czym prędzej zabierz swoje dziecko do stomatologa.
Próchnica butelkowa u niemowlaków
Również niemowlaki są narażone na choroby niszczące ich zęby. W tym wypadku mamy do czynienia z próchnicą wczesną, zwaną inaczej próchnicą butelkową. Zbyt częste karmienie butelką powoduje, że pokarm zalega w jamie ustnej dziecka i osadza się na zębach. Mleko dla dzieci jest często gęste i słodzone, co wzmaga powstawanie płytki nazębnej i rozwój próchnicy. Po każdym karmieniu butelką (w szczególności w nocy) należy zadać o higienę jamy ustnej naszego dziecka.
Próchnicę butelkową u niemowlaków można rozpoznać po białych, matowych plamkach w obrębie jedynek i siekaczy. Ten rodzaj próchnicy może sprawiać ból i dyskomfort podczas spożywania posiłków oraz powodować późniejsze schorzenia, takie jak wady zgryzu, problem z wymową i wyrzynaniem się zębów stałych.
Próchnica zębów u 2 i 3-latka
Próchnica u starszych dzieci wynika zazwyczaj z niewłaściwej diety, braku profilaktyki i słabej świadomości rodziców co do higieny jamy ustnej. Zadbaj o zdrowe zęby swojej pociechy i czyść je regularnie z użyciem szczoteczki, nici dentystycznej oraz pasty do zębów zawierającej fluorek.
Nadmierne spożywanie słodyczy wypływa nie tylko na kondycję fizyczną naszego ciała, ale również na stan naszych zębów. Mleczaki są bardziej podatne na działanie próchnicy, dlatego warto włączyć do diety dziecka produkty bogate w wapń i witaminy z grupy B.
Leczenie próchnicy u dzieci
Jeżeli zauważysz próchnice na zębach swojego dziecka, skontaktuj się ze stomatologiem. Dentysta przeprowadzi zabieg fluoryzacji, który wzmocni szkliwo i zatrzyma rozwój choroby. W początkowych etapach próchnica jest uleczalna w nieinwazyjny sposób – poprzez profilaktykę i właściwie dobrane produkty do czyszczenia zębów.
Gdy próchnica dotrze do głębiej położonych tkanek, czyli zębiny i miazgi zębowej, konieczna będzie wizyta u dentysty, który zatrzyma rozwój choroby, a dziurę w zębie zabezpieczy plombą. Leczenie kanałowe to ostateczność, ale w niektórych przypadkach może okazać się konieczne – zaawansowana próchnica powoduje bowiem męczący ból, dyskomfort i inne poważne schorzenia.
Jak zapobiegać próchnicy u dzieci?
Lepiej zapobiegać niż leczyć – tak brzmi fragment przysięgi Hipokratesa i trudno się z nim nie zgodzić. Dbanie o zęby to przede wszystkim świadomość ich prawidłowego czyszczenia i pielęgnacji. Profilaktyka pozwala zwalczyć skutki próchnicy już we wczesnym etapie choroby i zapobiec jej nawrotom w przyszłości. Zastosuj się do poniższych wytycznych i zadbaj o zdrowe zęby swojego dziecka:
- Ogranicz słodzone napoje i pokarmy bogate w cukier.
- Regularnie szczotkuj zęby dziecka, przynajmniej dwa razy dziennie.
- Unikaj karmienia butelką na noc.
- Zadbaj, aby Twoje dziecko spożywało dużo wody w ciągu dnia.
- Wybierz właściwą szczoteczkę oraz produkty wspierające walkę z próchnicą.
- Cyklicznie kontroluj stan zębów u stomatologa.
Bibliografia
- Zemlik J., Próchnica wczesnodziecięca, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2018.
- Cameron A., Widmer R., Stomatologia dziecięca, Edra Urban & Partner, 2012.
- Szpringer-Nodzak M., Wochna-Sobańska M., Stomatologia wieku rozwojowego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2015.
